| |
 De vloedberg
Aan de kant van de maan ontstaat dus een vloedberg. Nu is het zo dat de natuur altijd een soort van evenwicht nastreeft. Daarom ontstaat er aan de andere kant van de aarde σσk een vloedberg. Het water voor die twee vloedbergen moet ergens vandaan komen. Je begrijpt het al, dat komt van de twee andere kanten van de aarde. Op die plaatsen hebben we een ebdal.
We weten ook dat de aarde in 24 uur rondom zijn eigen as draait. Terwijl de maan in die tijd op ongeveer dezelfde plek blijft hangen. (Daarom ook dat de maan opkomt en ondergaat net als de zon). De vloedberg blijft tegenover de maan, maar de aarde draait er onder weg. Wat wij zien als we op het strand staan, en dus meedraaien met de aarde, is dat de vloedberg van ons wegstroomt. We nemen de rode cirkel als uitgangspunt: om 0 uur is het daar hoog water.
Kijk nu hoeveel water er boven dat punt staat na 1 uur, 2 uur, 6 uur, enzovoort. Je ziet: na HW zakt het water boven de rode cirkel, tot LW; dan neemt het weer toe, tot weer HW. Het zakt weer tot LW. Stijgt tot HW. Als je naar het plaatje kijkt denk je misschien dat de getijstroming altijd dezelfde kant uitgaat. Toch is dat niet zo. Want... de aarde is niet glad, maar bevat continenten (zoals Europa, Australiλ) en op de zeebodem zijn ook geulen en onderwater-bergkammen.
Het water wordt zo tegengehouden en in omwegen geduwd. Daarom zien we dat de ebstroom de andere kant uit gaat als de vloedstroom. Maar over de eb- en vloedstroom straks meer informatie. Hoe vaak per dag is het hoog water? En hoe vaak laag water? Als je naar het plaatje kijkt zou je denken twee keer per dag, elke dag op dezelfde tijd. Maar dat is niet zo, want in het plaatje zijn we iets vergeten.... Weet jij wat?
In dit plaatje draait de aarde in 24 uur rond, een etmaal. En dus lijkt het of het elke dag op dezelfde tijden HW en LW is. Want we hebben de maan steeds op dezelfde plaats gelaten. In werkelijkheid draait de maan in ongeveer 28 dagen rond de aarde. Na 24 uur is de maan dus een beetje opgeschoven. En de vloedberg ook.
Dus duurt het een beetje langer voor onze rode cirkel weer bij het hoogste punt van de vloedberg is. Ongeveer 50 minuten per dag. Zo kun je, als je weet hoe laat het gisteren HW was, zelf uitrekenen op welk tijdstip dat vandaag zal zijn.
|
Stroming: sterkte. We weten nu dat het water ongeveer 6 uur en 13 minuten opkomt en dezelfde tijd nodig om weer af te gaan. (Immers: 24 uur 50 minuten voor 2 keer HW en 2 keer LW, dus 12 uur 25 tussen 2 keer HW; de helft daarvan tot LW).
Is de stroom dan op elk moment even sterk? Het antwoord is nee, de stroomsterkte varieert. En helaas is dat ook al weer een ingewikkeld verhaal. De stroomsterkte wordt bepaald door de hoeveelheid water die per minuut langs stroomt.
Als de plek waar de vloedberg langs moet heel breed is stroomt het rustiger dan op plaatsen waar de kusten dicht bij elkaar komen. Zo is de stroom bij Noord- en Zuid-Holland aanmerkelijk zwakker dan in Het Kanaal (tussen Frankrijk en Engeland) omdat de afstand van kust tot kust daar veel groter is. Je kan dat goed zien op het
kaartje. De rode pijl wijst naar het smalle Kanaal; de gele dubbele pijl is de afstand van kust tot kust bij Zandvoort.
Kun je nu bedenken waarom de getijstromen in Zeeland veel sterker zijn dan langs de Zuid- en Noord-Hollandse stranden?
|
|
|
|
